Trong nhiều câu chuyện dân gian và sách truyện thiếu nhi, hình ảnh gà mái mơ hay gà hoa mơ xuất hiện rất quen thuộc. Tuy nhiên, với trẻ em thành phố hoặc những nơi không còn nuôi gà thả vườn, loại gà này dần trở nên xa lạ. Ngay cả nhiều bạn ở nông thôn nhưng không trực tiếp nuôi gà cũng khó có dịp nhìn thấy gà mái mơ thực sự. Điều này dẫn đến nhiều thắc mắc như: Gà mái mơ, gà hoa mơ là gì? Vì sao hiếm gặp? Gà trống có hoa mơ không? Vui lòng theo dõi bài viết sau.
Gà mái mơ, gà hoa mơ là gì?
Theo tin tức từ SV 388, gà mái mơ – hay còn gọi là gà hoa mơ, gà mái hoa mơ – là thuật ngữ dân gian dùng để chỉ những con gà mái có màu lông nền vàng (hoặc nâu vàng nhạt) kèm theo những đốm trắng nhỏ rải đều trên thân, tạo thành hoa văn giống như “hoa mơ”. Đây là lý do tên gọi “hoa mơ” ra đời và tồn tại qua nhiều thế hệ.
Mặc dù tên gọi truyền thống thường gắn với gà lông vàng đốm trắng, nhưng trên thực tế không phải mọi con gà hoa mơ đều có lông nền vàng. Nhiều con gà có màu nâu, màu điều hoặc pha màu xám nhưng có đốm trắng trên thân vẫn được gọi chung là gà mái mơ. Chính vì tính đa dạng này, thuật ngữ “gà mái mơ” không chỉ cố định cho một giống gà mà là một dạng màu lông được dân gian đặt tên.
Ngày trước, khi gà ta thả vườn còn phổ biến, màu lông hoa mơ thỉnh thoảng xuất hiện trong đàn là điều bình thường. Nhưng trong những năm gần đây, phần lớn gà nuôi đều là giống công nghiệp, giống siêu thịt hoặc siêu trứng được nhân giống theo tiêu chuẩn cố định, dẫn đến việc màu lông hoa mơ ngày càng hiếm gặp.
Vì sao hiện nay gà mái mơ hiếm gặp?
Ngày nay, hình ảnh gà mái mơ ít xuất hiện hơn trước vì nhiều lý do:
- Giống gà công nghiệp phổ biến: Hầu hết gà nuôi hiện nay là gà siêu trứng, siêu thịt hoặc các giống nhập khẩu – những giống này gần như không có màu lông hoa mơ.
- Chuẩn hóa giống tại các trại: Gà giống từ trại thường được chọn lọc theo màu lông đồng nhất, dẫn đến việc hoa mơ không còn dịp xuất hiện ngẫu nhiên như gà ta thả vườn ngày xưa.
- Nhu cầu thị trường: Người tiêu dùng quan tâm đến trọng lượng và chất lượng thịt hơn là màu lông, nên các giống gà đặc trưng như gà hoa mơ không còn được nuôi nhiều.
Thực tế, nếu bạn tìm hình ảnh gà mái mơ trên internet hiện nay, đa phần sẽ thấy các hình ảnh gà chọi hoa mơ do cộng đồng chơi gà chọi chia sẻ. Lý do vì trong giới nuôi gà chọi, màu lông hoa mơ vẫn xuất hiện và được giữ lại như một dòng màu hiếm. Còn ở các mô hình nuôi gà thương phẩm, màu hoa mơ hầu như không còn.
Những giống gà lông đốm dễ bị nhầm với gà mái mơ
Hiện nay có một số giống gà siêu trứng hoặc gà ngoại nhập có lông đốm, ví dụ như gà Ai Cập hoặc một số dòng gà Leghorn pha màu. Tuy nhiên, những giống này không được gọi là gà hoa mơ trong văn hóa dân gian. Sự nhầm lẫn xảy ra vì người xem chỉ nhìn vào các đốm trắng mà không biết nguồn gốc giống gà.
Cách phân biệt đơn giản:
- Gà hoa mơ: Đốm trắng dạng hoa trên nền vàng/điều, phân bố tự nhiên, gắn với gà ta truyền thống.
- Gà Ai Cập hoặc gà công nghiệp đốm: Đốm nhỏ li ti, màu lông đồng nhất từ giống, không phải dòng hoa mơ dân gian.
Có gà trống hoa mơ không?
Nhiều người cho rằng chỉ có gà mái mới có màu hoa mơ, nhưng thực tế vẫn có gà trống hoa mơ. Tuy vậy, tỷ lệ gà trống mang màu lông này thấp hơn gà mái, nên sự xuất hiện của chúng khá hiếm. Vì ít gặp, dân gian không nhắc nhiều đến gà trống hoa mơ, và nhiều người chỉ nghe đến khái niệm này thông qua thơ vui hoặc câu chuyện dân gian.
Gà hoa mơ có phải là một giống gà riêng biệt?
Gà hoa mơ không phải một giống gà độc lập. Đây chỉ là một cách gọi theo màu lông của gà ta truyền thống. Trong các đàn gà nuôi tự nhiên, việc phát sinh màu lông hoa mơ là kết quả của sự pha trộn gen màu qua nhiều thế hệ.
Trước đây, khi gà ta được nuôi theo kiểu thả vườn, giống gà không thuần chủng mà lai tạp tự nhiên, nên màu hoa mơ xuất hiện khá thường xuyên. Nhưng khi chăn nuôi sống theo mô hình công nghiệp hóa, lai tạo bài bản, những dạng màu hiếm như hoa mơ không còn nhiều cơ hội duy trì.
Ý nghĩa của gà mái mơ trong văn hóa dân gian
Hình ảnh gà mái mơ xuất hiện nhiều trong truyện cổ tích, thơ ca, và các câu chuyện kể cho trẻ em. Điều này khiến hình ảnh gà hoa mơ đi sâu vào ký ức nhiều thế hệ, đặc biệt là trẻ em vùng quê ngày trước.
Trong dân gian, màu hoa mơ được xem là màu lông đẹp, hiền và đem lại cảm giác gần gũi, thân thiện. Vì vậy gà mái mơ thường gắn với hình ảnh hiền lành, chăm chỉ, phù hợp với các bài học đạo đức trong truyện thiếu nhi.
Gà mái mơ, gà hoa mơ là gì? Gà mái mơ – hay gà hoa mơ – là loại gà có màu lông vàng hoặc nâu vàng cùng những đốm trắng giống hoa mơ. Đây không phải giống gà riêng biệt mà là một dạng màu lông xuất hiện tự nhiên trong đàn gà ta truyền thống. Hiện nay, gà mái mơ hiếm gặp hơn do sự phổ biến của các giống gà công nghiệp và giống thuần không mang màu hoa mơ.
Mặc dù không còn phổ biến như trước, gà mái mơ vẫn là một hình ảnh đẹp trong ký ức và văn hóa dân gian Việt Nam. Nếu bạn bắt gặp một con gà có màu hoa mơ thực sự, đó chắc chắn là một màu lông hiếm và đặc biệt trong đàn gà hiện nay.
